Τι είναι το σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας;
Το σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας είναι μια κατάσταση στην οποία αργή καρδιακή συχνότητα εναλλάσσεται με μια πολύ γρήγορη καρδιακή συχνότητα. Στα δύο αυτά άκρα ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει ρυθμική λειτουργία της καρδιάς ή αρρυθμία. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι η απρόκλητη μεταπήδηση από την αργή στην ταχεία καρδιακή λειτουργία και το αντίστροφο.
Πώς λειτουργεί φυσιολογικά μια υγιής καρδιά;
Για να κατανοήσουμε καλύτερα το σύνδρομο, ας δούμε πρώτα πώς λειτουργεί μια υγιής καρδιά. Η καρδιά χτυπάει σε έναν σταθερό ρυθμό, χάρη σε ένα ηλεκτρικό κέντρο (φλεβόκομβος) που παράγει και ελέγχει τους παλμούς της. Η μετάβαση από μια πιο αργή συχνότητα σε μια πιο γρήγορη γίνεται προοδευτικά ανάλογα με τις απαιτήσεις του σώματος μας σε οξυγόνο π.χ. αν αρχίσουμε να ανεβαίνουμε σκάλες. Το αντίστροφο συμβαίνει αν μειώσουμε την ένταση της δραστηριότητας μας (προοδευτική επιτάχυνση ή επιβράδυνση του φλεβοκόμβου).
Τι συμβαίνει στο σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας;
Στο σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας, αυτό το ηλεκτρικό σύστημα δεν λειτουργεί σωστά με αποτέλεσμα ο ηλεκτρικός παλμός να μην παράγεται αρκετά γρήγορά ή να μην μεταφέρεται πάντα στην υπόλοιπη καρδιά με αποτέλεσμα να προκαλείται βραδυκαρδία. Ταυτόχρονα εμφανίζεται και κάποιου είδους ταχυαρρυθμία που ενίοτε αναλαμβάνει τα ηνία με αποτέλεσμα οι δυο καταστάσεις να εναλλάσσονται και να περιπλέκουν τη διάγνωση και τη θεραπεία.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του συνδρόμου βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας ποικίλουν από ασθενή σε ασθενή και εξαρτώνται από τη συχνότητα και τη διάρκεια των επεισοδίων βραδυκαρδίας και ταχυκαρδίας.
Μερικά από τα συχνά εμφανιζόμενα συμπτώματα είναι:
- Αίσθημα παλμών
- Δύσπνοια
- Ζάλη
- Λιποθυμία
- Κόπωση
- Σπανιότερα πόνος στο στήθος
Ποιες είναι οι αιτίες;
Οι ακριβείς αιτίες του συνδρόμου βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας δεν είναι πάντα γνωστές ή εύκολο να διελευκανθούν. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση του συνδρόμου αυτού, όπως:
- Γενετικές παθήσεις
- Διαταραχές των ηλεκτρολυτών
- Διαταραχές της λειτουργίας του θυροειδούς αδένα
- Λήψη φαρμάκων
- Άλλες καρδιακές παθήσεις όπως η στεφαναία νόσος
Κάποιες φορές η αναμενόμενη φθορά του «ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς» με την πάροδο της ηλικίας συνυπάρχει με μια αρρυθμία και η εναλλαγή τους οδηγεί στην κατάσταση που συζητάμε.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Για τη διάγνωση του συνδρόμου βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας, ο ιατρός θα πραγματοποιήσει μια λεπτομερή κλινική εξέταση και εκμαιεύσει ένα αναλυτικό ιστορικό των συμπτωμάτων. Επιπλέον αυτού, είναι πλέον πιθανό να χρειαστούν κάποιες από τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
- Υπέρηχος (triplex) καρδιάς
- Holter ρυθμού 24 ωρών ή περισσότερο
- Εμφυτεύσιμο Holter (γνωστό ως ILR)
- Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη ( επεμβατική εξέταση που βοηθά στη διάγνωση των δυσλειτουργιών της παραγωγής και μεταφοράς του ηλεκτρικού ερεθίσματος στην καρδιά)
Θεραπεύεται το σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας και με ποιο τρόπο;
Η θεραπεία του συνδρόμου βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την υποκείμενη αιτία. Οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν:
Αντιαρρυθμικά φάρμακα: Για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και συχνότητας και την αποφυγή επεισοδίων ταχυκαρδίας.
Εμφύτευση βηματοδότη: Για τη ρύθμιση της καρδιακής συχνότητας σε περίπτωση βραδυκαρδίας.
Εμφύτευση βηματοδότη-απινιδωτή: Για τη ρύθμιση της καρδιακής συχνότητας σε περίπτωση βραδυκαρδίας με ταυτόχρονη προστασία από κακοήθεις ταχυαρρυθμίες απειλητικές για τη ζωή εάν αυτό ενδείκνυται ανάλογα με τα συνοδά προβλήματα του ασθενούς.
Καυτηριασμός (ablation): Μια επεμβατική θεραπεία με υψηλές πιθανότητες επιτυχίας. Στόχος η καταστροφή του τμήματος του καρδιακού ιστού που προκαλεί τις αρρυθμίες.
Συχνά ανάλογα με την περίπτωση και πάντα εξατομικευμένα χρειάζεται οι προαναφερθείσες θεραπείες να συνδυαστούν. Τις περισσότερες φορές όμως η θεραπεία περιλαμβάνει και την εμφύτευση ενός μόνιμου βηματοδότη ώστε η χορήγηση αντιαρρυθμικών να γίνει με ασφάλεια.
Πως διαμορφώνεται η πρόγνωση του ασθενούς;
Η πρόγνωση ασθενών με σύνδρομο βραδυκαρδίας-ταχυκαρδίας ποικίλλει ανάλογα με την υποκείμενη αιτία και τη σοβαρότητα των εκδηλώσεων του συνδρόμου. Μετά την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη, πλήρη και έγκαιρη θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής χωρίς σημαντικούς περιορισμούς σε σύγκριση με την προ των συμπτωμάτων περίοδο.
Ειδικός Καρδιολόγος
Επιμελητής Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ, όμιλος ΥΓΕΙΑ
τ. Επιμελητής Καρδιολόγος Καρδιοχειρουργικής Μονάδας Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου
Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Καρδιολογίας στο Κωνσταντοπούλειο Γ.Ν. (Αγία Όλγα) και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εν συνεχεία εξειδικεύτηκε στο Λονδίνο της Μεγάλης Βρετανίας στην καρδιακή βηματοδότηση και καρδιακή ανεπάρκεια όπου εργάστηκε και ως Επιμελητής Καρδιολόγος. Είναι μέλος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας αλλά και του Ιατρικού συλλόγου Αθηνών και του Βρετανικού Ιατρικού συλλόγου. Έχει συμμετάσχει σε πολλές διεθνείς πολυκεντρικές κλινικές μελέτες αλλά και σε δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Από τον Ιανουάριο 2020 εργάζεται στο νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ (όμιλος ΥΓΕΙΑ) ενώ παράλληλα από τον Φεβρουάριο του 2021 έως τον Φεβρουάριο 2024 εργάστηκε στην καρδιοχειρουργική μονάδα του Ωνασείου καρδιοχειρουργικού κέντρου. Από τον Ιούλιο του 2022 διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο κέντρο της Αθήνας.