Αν ένας άνθρωπος έχει μόνο υπέρταση, ο κίνδυνος να πάθει κάποιο καρδιακό επεισόδιο σε 10 χρόνια, είναι 6%. Αν όμως έχει υπέρταση, χοληστερίνη, σακχαρώδη διαβήτη, καπνίζει και έχει και υπερτροφία της καρδιάς, λόγω υπέρτασης, ο κίνδυνος αυξάνει δραματικά στο 46%. Γι΄ αυτό σήμερα, όταν χορηγούμε κάποιο φάρμακο για την υπέρταση, δεν μας ενδιαφέρει μόνο η μείωση της πίεσης, αλλά το φάρμακο να έχει καρδιοπροστασία, νεφροπροστασία και να μην επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους ασθενούς.

Τα παραπάνω επεσήμανε ο υπεύθυνος του Αντιϋπερτασικού Ιατρείου του Τζανείου νοσοκομείου επίκουρος καθηγητής Αθ. Μανώλης, μιλώντας στην Καρδιολογική Ημερίδα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο με θέμα: “Λειτουργικότητα Ενδοθηλίου και Αθηρογένεση” και “Συνιστώσες Θεραπευτικής Στρατηγικής στην Αρτηριακή Υπέρταση”.

Πρόσθεσε ότι “σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πολλές και καλές φαρμακευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση της υπέρτασης. Το πρόβλημα όμως εξακολουθεί να είναι μεγάλο. Σύμφωνα με τις μεγάλες μελέτες, μόνο το 50% των ασθενών με υπέρταση λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και από αυτούς μόνο το 25% στις ΗΠΑ, το 20% στην Ελλάδα και το 8% στη Μεγάλη Βρετανία έχει ρυθμίσει την αρτηριακή του πίεση σε επίπεδα μικρότερα του 140/90 mm Hg”.

“Σύμφωνα με τα νεώτερα στοιχεία”, υπογράμμισε, “η αρτηριακή πίεση θα πρέπει να είναι μικρότερη από 140/85 mm Hg, ενώ σε άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη και καρδιακή ανεπάρκεια, μικρότερη από 130/80 mm Hg, εφόσον ακολουθούνται οι οδηγίες ως προς τον σωστό τρόπο μέτρησης.

Με την αντιϋπερτασική θεραπεία πετύχαμε να μειώσουμε τα εγκεφαλικά επεισόδια κατά 38%, αλλά ενώ περιμέναμε να μειώσουμε τη στεφανιαία νόσο κατά 25%, η μείωση ήταν μόνο 14%. Ένας από τους σημαντικούς λόγους ήταν ότι εστιάζαμε μόνο στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, αδιαφορώντας για τους άλλους παράγοντες κινδύνου”.

Οι φαρμακευτικές ουσίες που υπάρχουν σήμερα, τόνισε ο κ. Μανώλης, μειώνουν όχι μόνο την αρτηριακή πίεση, αλλά και την καρδιακή συχνότητα και τις κατεχολαμίνες, προσφέροντας προστασία στην καρδιά. Υπάρχουν πολλές υποομάδες των φαρμακευτικών αυτών ουσιών, που είναι γνωστές με το όνομα Β-αναστολείς.

Μία νέα γενιά των ουσιών αυτών, με κυριότερο εκπρόσωπο της την νεμπιβολόλη, κυκλοφόρησε πρόσφατα. Μερικά από τα χαρακτηριστικά της είναι η αποτελεσματικότητά της στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ο μικρός αριθμός ανεπιθύμητων ενεργειών και η μείωση της δραστηριότητας του συμπαθητικού συστήματος.

Μία άλλη όμως δράση της, εξήγησε ο κ. Μανώλης, που την κάνει να ξεχωρίζει από τους άλλους Β-αναστολείς, είναι ότι αυξάνει τα επίπεδα του μονοξειδίου του αζώτου στο ενδοθήλιο και ως εκ τούτου το προστατεύει.

“Ευρήματα μειωμένης παραγωγής μονοξειδίου του αζώτου έχουν επισημανθεί σε γνωστές παθήσεις όπως η καρδιακή ανεπάρκεια και η αρτηριακή υπέρταση”, επεσήμανε ο καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Παν. Βάρδας, που προήδρευσε σε στρογγυλή τράπεζα με θέμα: “Λειτουργικότητα του ενδοθηλίου και αθηρογένεση”.

Ιδιαίτερα στην τελευταία περίπτωση αυτή της αρτηριακής υπέρτασης, ανέφερε μεταξύ άλλων, φαίνεται ότι η πλημμελής παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου οδηγεί σε σύσπαση της αγγειακής κλίνης, με άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αλλά και μεταβολή των υπολοίπων λειτουργιών του ενδοθηλίου, με τελικό αποτέλεσμα την αθηρωσκλήρυνση.

Θεραπευτικά, με βάση τα προηγούμενα, η στρατηγική για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, πέρα από τα γνωστά μέσα όπως τα διουρητικά, οι Β-αναστολείς κ.ά. θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει ουσίες που ευοδώνουν την παραγωγή του μονοξειδίου αζώτου από το αγγειακό ενδοθήλιο.
Η νεμπιβολόλη, κατέληξε, είναι ακριβώς ένα σημαντικό φαρμακευτικό παρασκεύασμα που συνδυάζει ορισμένες από τις ιδιότητες των β-αποκλειστών με την ευόδωση παραγωγής μονοξειδίου του αζώτου από το ενδοθήλιο.

Είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι οι αναστολείς των Β υποδοχέων όταν χορηγούνται στους στεφανιαίους ασθενείς, προκαλούν αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και θεωρούνται το βασικό φάρμακο θεραπείας της υπέρτασης, τόνισε ο καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Π. Τούτουζας, που προήδρευσε σε στρογγυλή τράπεζα με θέμα: “Συνιστώσες θεραπευτικής στρατηγικής στην αρτηριακή υπέρταση”.

Ιδιαίτερα οι εξελιγμένες μορφές τους, τόνισε, όπως η νεμπιβολόλη, πράγματι έχουν σαφώς θετική επίδραση. Βελτιώνουν την πίεση αλλά και συνδυάζονται με υποστροφή της υπερτροφίας τόσο του τοιχώματος της καρδιάς όσο και του μυϊκού υπετροφικού χιτώνος των αρτηριών.
Η αγαθή αυτή επίδραση των φαρμάκων πιθανόν να εξηγείται από ευεργετική επίδραση επί του ενδοθηλίου των αρτηριών.

Οι ουσίες αυτές, κατέληξε ο κ. Τούτουζας, όχι μόνο δεν αντενδείκνυται σε περίπτωση καρδιακής κάμψης αλλά θεωρούνται βασικά θεραπευτικά όπλα για την αντιμετώπισή της.
Το ενδοθήλιο αποτελεί τον έσω χιτώνα των αγγείων και είναι ο πρώτος στόχος στην διαδικασία της αρτηριοσκλήρυνσης, εξήγησε ο επίκουρος καθηγητής κ. Ι. Λεκάκης, από τη Θεραπευτική Κλινική του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα›.

Το φυσιολογικό ενδοθήλιο, σημείωσε, παράγει ικανοποιητικές ποσότητες μονοξειδίου του αζώτου που αποτελεί τον κατ΄ εξοχήν αντιαθηρογόνο παράγοντα ενώ η έλλειψη του μονοξειδίου του αζώτου προάγει την αρτηριοσκλήρυνση.
Η αρτηριακή υπέρταση είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν σε δυσλειτουργία του ενδοθηλίου και την αρχή της αρτηριοσκλήρυνσης. Δυσλειτουργία έχει παρατηρηθεί στις στεφανιαίες αρτηρίες και τα περιφερικά αγγεία σε υπερτασικά πειραματόζωα και ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση.

Ενδιαφέρον, τόνισε ο κ. Λεκάκης, είναι ότι δυσλειτουργία παρατηρείται και σε απόγονους υπερτασικών ασθενών χωρίς υπέρταση, γεγονός που υποδηλώνει ότι η διαταραχή του ενδοθηλίου μπορεί να είναι και ένα αίτιο της υπέρτασης.
“Στη Β΄ Καρδιολογική Κλινική του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου εφαρμόζουμε συστηματική σωματική άσκηση με στατικό ποδήλατο στους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων των παραγόντων της φλεγμονής (κυρίως της ομάδας των κυτοκινών), τη μερική αναστολή του φαινομένου της απόπτωσης και την αντίστοιχη βελτίωση της κλινικής εικόνας τους”.

Τα παραπάνω επισήμανε μεταξύ άλλων ο Επιμελητής Α΄ της Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου κ. Σταμάτης Αδαμόπουλος, μιλώντας στην εκδήλωση για τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου στην καρδιακή ανεπάρκεια.

“Για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία δείχνουμε ότι η σωματική άσκηση, πέρα από τις κλασικές της επιδράσεις στο σύνδρομο της καρδιακής ανεπάρκειας, ωφελεί τους ασθενείς αυτούς”, τόνισε, “και μέσω της μείωσης της ανώμαλης φλεγμονώδους και αποπτωτικής διεργασίας, που παρατηρούνται στην καρδιακή ανεπάρκεια και οι οποίες διεργασίες επηρεάζουν δυσμενώς τόσο την απόδοση του μυοκαρδίου, όσο και τη λειτουργία περιφερικών οργάνων, όπως το αγγειακό ενδοθήλιο και σκελετικός μυς.

Ειδικότερα, αναδείξαμε τη συσχέτιση της φλεγμονής με την διαταραγμένη λειτουργία του ενδοθηλίου στην καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και τον ευεργετικό ρόλο της σωματικής άσκησης στην αναστροφή των φαινομένων αυτών (φλεγμονής-απόπτωσης και δυσλειτουργίας ενδοθηλίου)”.

Η αναστροφή αυτή, εξήγησε, σχετίζεται άμεσα με τη βελτίωση της αντοχής στην κόπωση και ως εκ τούτου προτείνουμε ανεπιφύλακτα τη σωματική άσκηση στην καρδιακή ανεπάρκεια και ενθαρρύνουμε τους ασθενείς σε παρόμοια προγράμματα άσκησης δεδομένου ότι αυτή συμβάλλει στη βελτίωση τόσο της παθοφυσιολογίας, όσο και των συμπτωμάτων της (δύσπνοιας και εύκολης κόπωσης).

Διαβάστε επίσης

• Web-site για γονείς και γιατρούς από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία
• Η εταιρεία Baxter αποσύρει μηχανήματα αιμοκάθαρσης
• Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία ενημερώνει για τις στατίνες
• Ρύθμιση χρεών ταμείων και Δημοσίου προς τα νοσοκομεία